4 ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ»

Η νέα διοικητική μεταρρύθμιση γίνεται πριν καλά – καλά χωνέψει η ελληνική κοινωνία την προηγούμενη (του «Καποδίστρια») και χωρίς ακόμη να έχουν διευκρινιστεί σημαντικά ζητήματα, όπως τα τελικά όρια των νέων Δήμων, πόσα και ποια τοπικά συμβούλια θα εκλέγονται και με ποιον τρόπο, ποιες θα είναι οι ακριβείς αρμοδιότητες και οι πόροι. Για να μιλήσουμε όμως για μια πραγματικά δημοκρατική αποκέντρωση, υπάρχουν ορισμένες βασικές προϋποθέσεις:
1) Απλή αναλογική
Αποκέντρωση σημαίνει οι εξουσίες να πάνε από το κέντρο στην περιφέρεια. Δεν είναι αποκέντρωση ένα εκλογικό σύστημα που δίνει τα 3/5 των δημοτικών συμβούλων στον πλειοψηφήσαντα συνδυασμό, οδηγώντας έτσι στην εξαφάνιση μικρότερων συνδυασμών και τοπικών πρωτοβουλιών πολιτών, που θα χρειάζονται πάνω από 10% για να βγάλουν ένα δημοτικό σύμβουλο και πάνω από 100 υποψηφίους για να καταθέσουν καν συνδυασμό στις δημοτικές εκλογές ενός Δήμου! Το εκλογικό σύστημα που προβλέπεται είναι χειρότερο κι από αυτό των εθνικών εκλογών. Στις εθνικές εκλογές εκπροσωπούνται κόμματα με 3%. Είναι στοιχειώδες ζήτημα δημοκρατίας να έχουν τη δυνατότητα να εκπροσωπούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο όλες οι ζωντανές τοπικές δυνάμεις μέσα από την απλή αναλογική, κι όχι να ενταφιαστεί ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την απόλυτη κυριαρχία δυο μονομάχων, μακριά από τους πολίτες και τις διεργασίες της κοινωνίας.
2) Αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων
Υπενθυμίζουμε ότι η κυβέρνηση ακόμη χρωστάει χρήματα στους Δήμους, ενώ αρκετές αρμοδιότητες αποκεντρώθηκαν στο παρελθόν στους Δήμους, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους (χρήματα) για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν. Αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων πρέπει να υπάρξει από το κέντρο προς την Περιφέρεια, το Δήμο, τα τοπικά συμβούλια, τις λαϊκές συνελεύσεις που θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα διαμόρφωσης με συμμετοχικό τρόπο τοπικό προϋπολογισμό (στη γειτονιά, το χωριό, τον οικισμό). Εν τούτοις, το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει, δίπλα στα εκλεγμένα περιφερειακά συμβούλια, 7 διορισμένους περιφερειάρχες με τις υπηρεσίες τους.
3) Εθελοντικές κι όχι υποχρεωτικές συνενώσεις
Κίνητρο των συνενώσεων δεν μπορεί να είναι απλά η εξοικονόμηση χρημάτων αλλά η καλύτερη δυνατή λειτουργία των Δήμων προς όφελος του πολίτη. Στοιχειώδες ζήτημα δημοκρατίας είναι κι οι όποιες μεγάλες αλλαγές να γίνονται μετά από ευρύτατη συζήτηση μεταξύ των πολιτών και των τοπικών φορέων. Γι’ αυτό κι οι όποιες συνενώσεις Δήμων πρέπει να γίνουν μετά από διάλογο και μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των πολιτών τους οποίους αφορά η συνένωση (π.χ. με τοπικό δημοψήφισμα).
4) Δημοκρατική λειτουργία
Το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει διορισμό των αντιπεριφερειαρχών από τον Περιφερειάρχη, αντί για την εκλογή τους και τον έλεγχό τους από το Περιφερειακό Συμβούλιο. Ο πλέον δημοκρατικός τρόπος λειτουργίας των Περιφερειών και των Δήμων θα επέβαλε εκλογή με απλή αναλογική των Περιφερειακών και Δημοτικών Συμβουλίων, έτσι ώστε να εκπροσωπούνται όλες οι ζωντανές δυνάμεις και κινήσεις σε κάθε τόπο. Ζήτημα ακυβερνησίας δεν τίθεται, καθώς υπάρχει η εμπειρία από το συνδικαλιστικό κίνημα, όπου επί δεκαετίες εκλέγονται Διοικητικά Συμβούλια Σωματείων και Ομοσπονδιών με απλή αναλογική. Η διοίκηση του Δήμου και της Περιφέρειας και η ανάθεση ευθυνών και αρμοδιοτήτων σε συγκεκριμένα πρόσωπα μπορεί να γίνεται από την πλειοψηφία κάθε Συμβουλίου, στη βάση κοινών προγραμματικών σημείων και συμφωνιών. Αλλά και δικλείδες ασφαλείας μπορούν να υπάρχουν (όπως π.χ. αυτή που υπάρχει σε ορισμένα καταστατικά συνδικαλιστικών σωματείων ή ομοσπονδιών που προβλέπει εκλογή προεδρείου αναλογικά με τη δύναμη κάθε ψηφοδελτίου ή από τον σχετικά πλειοψηφήσαντα συνδυασμό, εάν δεν επιτευχθεί απόλυτη πλειοψηφία μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα).
Για τη δημοκρατική λειτουργία ενός Δήμου και μιας Περιφέρειας είναι αναγκαία ακόμη η καθιέρωση νέων θεσμών όπως τα τοπικά δημοψηφίσματα με πρωτοβουλία πολιτών, οι λαϊκές συνελεύσεις και ο συμμετοχικός προϋπολογισμός.